"KSIĘGA ZIELARSTWA dla początkujących"

Nimfaroda Tonks

1. Co to jest zielarstwo?

Zielarstwo jest to nauka o roślinach magicznych, ich pielęgnacji i hodowli. Rośliny magiczne czarodzieje hodowali już od starożytności. Zajmowali się tym głównie kapłani (którzy byli czarodziejami, ale mało który mugol o tym wiedział). Leczyli oni ziołami najprzeróżniejsze choroby. Gdy ktoś domyślał się kim byli lub gdy im jakoś przeszkadzał, to potajemnie wsypywali im do posiłku jakąś trującą roślinę.

2. Jakie zioło, na jaką dolegliwość?

W sredniowieczu malo kto nie znal lokalnego znachora albo "madrej" (którzy byli magami, ale zaden mugol o tym nie wiedzial), którzy za pomoca ziól leczyli rany i dolegliwosci ciala oraz rozwiazywali wszelakie problemy natury osobistej - od wyschnietej studni po apodyktyczna tesciowa. Ich recepty bazowaly na przekazywanych z pokolenia na pokolenie ludowych wierzeniach dotyczacych leczniczych i magicznych wlasciwosci roslin. Wiele leków powstawalo, i nadal powstaje, na zasadzie, ze kazda roslina zostala naznaczona wyraznym znakiem okreslajacym jej role w medycynie, wystarczy wiec przyjrzec sie jej dokladnie, by poznac, na co pomaga. Barwa kwiatów czy owoców, ksztalt lisci albo korzeni, budowa platka albo lodygi - wszystko to podpowiada, jakie sa lecznicze wlasciwosci danej rosliny. Na przyklad rosliny o zóltych kwiatach przeciwdzialaja zóltej cerze cierpiacych na zóltaczke, rosliny o czerwonych lisciach badz korzeniach stosuje sie w leczeniu ran i dolegliwosci, którym towarzyszy krwawienie, a z fioletowych platków roslin robi sie oklady na stluczenia. Jezeli jakas roslina przypomina ksztaltem jakis organ, przypisuje sie jej zbawienne dla niego dzialanie.

3. Historia zielarstwa

W medycynie i magii ziola stosuje sie od najdawniejszych czasów. Systematyczne badania ich wlasciwosci siegaja czasów starozytnych Sumerów - opisali oni lecznicze zastosowanie kminku, tymianku, wawrzynu oraz wielu innych ziól, które dzisiaj rosna spokojnie w mugolskich ogródkach. Pierwsza znana chinska ksiega ziól spisana okolo roku 2800 przed nasza era podaje magiczne i medyczne wlasnosci 366 roslin. Starozytni Grecy i Rzymianie korzystali z roslin w medycynie, kuchni i kosmetyce, a takze w celu uzyskania zapachów i barwników. Stosowali je równiez jako amuletów i nosili w malenkich torebeczkach na szyi dla ochrony przed zlymi mocami, choroba albo urokami rozgniewanego sasiada. W Odysei bohater otrzymuje ziolo zwane dzikim czosnkiem mol, które ma go chronic przed czarami czarodziejki. Poza tym w mitologii magiczne ziola pojawiaja sie równiez, gdy mowa o czarownicach takich jak Hekate czy Media, które stosowal je, przygotowujac eliksiry obdarzajace ich ulubienców nadzwyczajnymi zdolnosciami lub przynoszace potworne cierpienia tym, których pragnely zniszczyc.

4. Hodowla

Nie ma tu ściśle określonych reguł. Każda roślina bowiem musi być inaczej hodowana, wymaga indywidualnej pielęgnacji.

5. Mugolskie rośliny, a nasze...

Nie myślcie, że tylko magiczne rośliny są wykorzystywane do przyrządzania eliksirów. Rośliny mugoli (np. stokrotka), dla nas – czarodziei są ważnymi składnikami eliksirów. Dla mugoli służą on jedynie do celów dekoracyjnych (np. fiołek) lub konsumencyjnych (np. figi).

6. Rośliny magiczne

ASFODELUS - sproszkowany korzeń tej rośliny w zmieszaniu z nalewką z piołunu daje napój usypiający o takiej mocy, że znany jest również jako wywar żywej śmierci. W Polsce znany też jako złotowłos, śródziemnomorska roślina liliowata o wąskich liściach i białych lub żółtych kwiatach, w starożytności sadzona na cmentarzach jako pokarm dla dusz zmarłych, poświęcona królowej Hadesu Persefonie; jej bulwa jest składnikiem eliksirów, m.in. napoju usypiającego,znanego także jako Wywar Żywej Śmierci;

ANYŻEK - pospolita roślina, rosnąca na łąkach, w ogrodach, pod żywopłotem i w rowach. Lubi cień i wilgoć. Ma krótką łodygę w kolorze ciemnej zieleni. Płatki anyżka są czerwone i niebieskie. Zjedzenie liści tej rośliny zapewnia wzmocnienie zdolności magicznych, zaś zjedzenie ugotowanych płatków powoduje zatrucie, a czasem chorobę

ARCYDZIĘGIEL ŻÓŁTAWY - na dobrej glebie wzrost rośliny przewyższa wysokiego człowieka. Łodyga dość gruba (do 3 cm), owłosiona i pusta w środku. Duże liście są ciemnozielone. Kwiaty przypominają puchate kuleczki. Szukać arcydzięgla musimy w górach, na wilgotnych łąkach i nad brzegami potoków. Czarodzieje używają ususzonych liści zioła do sporządzenia Eliksiru Zapomnienia

BARWIOJĘZOR - jego nazwę wymyślił wielki uczony - Albus Dumbledore. Jego owoce barwią język na wszystkie możliwe kolory. Porasta najczęściej pod skałami i bijącymi wierzbami. Można je usunąć tylko zalęciem "Flipendo". Z powodu ich dobrej sprzedaży na rynku są pod ścisłą ochroną! Najniebezpieczniejsze są w nocy, kiedy ich jad jest najsilniejszy. Żywi się nimi jeden gatunek szczurów długowłosych

BRATEK - żyje w lasach, puszczach i wilgotnych miejscach, nie lubi światła. Hoduje się go także w ogrodach. Bratki mają płatki różnokolorowe tj. żółty, różowy,czerwony, niebieski, pomarańczowy, fioletowy. Ich łodyżki są długie, zielone a czasem morskie. Liście bratka są również zielone bądź morskie. Mają kształt serca. Żucie bratka zapewnia powodzenie w miłości. Wzmacnia zdolności jasnowidzenia

CYKORIA - używana przy zaklęciach czyniących zło

CEBULA - dodana do kąpieli pomaga w uzyskaniu tajemnej mocy

CYTRUS - z jego gałązek robiono różdżki

CZARNA JAGODA - jej listki niweczą złe uroki, swego rodzaju "odtrutki" magiczne (np. przeciw cykorii)

CZYRAKOBULWA - roślina lecznicza, przypominająca bezskorupowego ślimaka wyrastającego z ziemi i pokrytego żółtymi bąblami pełnymi cuchnącej ropy. Znakomite na trądzik! Nie rozcieńczona ropa czyrakobulwy może mocno poparzyć;

DĘBNIK MĄDRY - powstaje z sadzonki dębu. Zdolności magiczne rozwija w wieku ok. 50 lat. Przez ten czas czarodziej, który się nim opiekuje powinien przynosić mu na noc książki (oprzeć o pień lub włożyć do dziupli). Przynoszenie temu Entowi książek, ma na celu wykształcenie go, co może się okazać przydatne w przyszłości. W wieku 60 lat Dębnik jest (oczywiście jeżeli został dobrze wyhodwany) wpaniałym doradcą. Czarodziej w razie jakiegoś kłopotu powinien usiąść pod pniem Dębnika i wypić odpowiedni eliksir nasenny

DIABELSKIE SIDŁA - roślina lubiąca ciemność i wilgoć. Zawija swoje pnącza wokół ofiar i uśmierca. Roślina o grubych pnączach, które mogą udusić człowieka. Lubi ciemność i wilgoć, ale ucieka przed światłem. Zabiła pana Bode, Harry, Ron i Hermiona mieli z nią do czynienia w pierwszej klasie Hogwartu. Magiczna roślina oplatająca i dusząca swoje ofiary; w HPiKF broniła dostępu do Kamienia Filozoficznego;

DYPTAM - łac. Dictamnus albus, roślina z rodziny rutowatych, o dużych różowych kwiatach i torebkowatych owocach, wydzielająca silną balsamiczną woń. Do czego się ją wykorzystuje można przeczytać w "Tysiącu magicznych ziół i grzybów" znanym podręczniku Phyllidy Spore

FIOŁEK - sproszkowane kwiaty przyciągają dobry los

GENCJANA - korzeń tej rosliny sprzyja zawieraniu przyjaźni

GOŹDZIK - roślina ta po prostu połączona z wodą daje silny wywar magiczny

HORKLUMP - grzyb rosnący gęsto w magicznych miejscach. Rozpyla chmury trujących zarodników niebezpiecznych dla czarodziejów, a jeszcze bardziej dla mugoli. Nieszkodliwy natomiast dla gnomów, które są na nie bardzo łase...

IMBIR - korzenie w woreczku są amuletem szczęścia. Łac. Zingiber officinale, bylina z rodziny imbirowatych, uprawiana w płd.-wsch. Azji; ma mięsiste kłącze,zawierające olejek imbirowy, używane jako lek i przyprawa, a także jako składnik eliksirów, m.in. eliksiru wyostrzającego poczucie humoru;

IRYS KOSACIEC - korzenie pomagają w rozbudzaniu miłości, uwodzeniu

JAŁOWIEC - jagody lub korzenie, moczone w winie przez trzy tygodnie są silnym afrodyzjakiem

JEMIOŁA - to lekarstwo na wszystko. Jest pół-pasożytem rosnącym na drzewach

KONICZYNA - zmieszana z werbeną chroni nawet przed najsilniejszymi urokami

KUKURYDZA - jej korzeń, wysuszony i sproszkowany pomaga w rzucaniu uroków

MANDRAGORA - silny środek pobudzający, używa się jej, aby przywrócić pierwotną postać ludziom, którzy ulegli transmutacji albo poddani zostali złemu urokowi. Mandragora jest podstawowym składnikiem wielu antidotów, jest jednak również niebezpieczna, bo krzyk mandragory jest zgubny dla każdego kto go usłyszy. Jest także zabójczą bronią, ponieważ jej krzyk sprawia, że każdy kto go usłyszy umiera. Wygląda na początku jak niemowlę które zamiast włosów ma liście. Wsadza się ja do doniczki gdzie rośnie przez pewien czas. Roślina bardzo pożyteczna

MORDOWNIK - roślina, której inne nazwy to tojad żółty lub akonit. Jest składnikiem wielu eliksirów

*TENTAKULA - to roślina o zdolności poruszania się. Ma groźne "głowy" z zębami, bardzo agresywna i niebezpieczna. Czasem zakorzenia się w ziemi lub (nie wiadomo jak) w litej skale

SKRZELOZIELE - ziele czarodziejskie, po którego zjedzeniu można swobodnie żyć pod wodą, bo ma się skrzela jak ryba

ŚLAZ - roślina wykorzystywana do zrobienia eliksiru Wielosokowego, trzeba ją zrywać w pełnię księżyca

WINOROŚL PNĄCA - grono pocięte na kawałeczki służy do rzucania złych uroków

WIGGEN - drzewo, z którego pozyskuje się korę. Po połączeniu (za pomocą gotowania) tej kory ze śluzem Gumochłona powstaje eliksir Wiggenowy, który leczy wszelkie niemagiczne urazy.

*7. Tentakule

Tentakula co to właściwie jest? Dziś zadamy sobie właśnie to pytanie. Tentakule jest to rodzaj rośliny, jednak wykazującej jednak dużo cech zwierzęcych. Występują trzy główne odmiany tentakul. Każda z nich ma nieco inny kształt, jest mniej lub bardziej przydatna we współczesnej magii. Głównie różnią się rozmiarami i poziomem agresji wobec innych roślin oraz zwierząt. Wszystkie mają jednak z grubsza taki sam kształt. Mają korzenie w kształcie grubej bulwy, nieco spłaszczonej po bokach. Z tych spłaszczonych boków odrastają czerwonobrunatne, fosforyzujące wypustki. W tych odrostach magazynowane są substancje odżywcze oraz nadmiar wody. W przypadku tentakuli afrykańskiej przechowywany tam jest także jad. Z wyżej wspomnianej bulwy wyrastają macki. Mogą się wyjątkowo rozciągać (długość macek poszczególnych gatunków tentakul - poniżej). Z wiekiem bulwa tentakuli nie powiększa się, a zamiast tego jej macki wydłużają się. Macki są czerwone i kolczaste, aczkolwiek bezlistne. Poruszają się wyjątkowo szybko (jak na roślinę oczywiście) i działają niezależnie od innych macek. Są wyjątkowo podatne na bodźce. Najlepszą metodą walki z tentakulą jest: polanie macki kwasem lub silne uderzenie (oczywiście większość zaklęć daje lepsze skutki, ale niekoniecznie musimy być zaopatrzeni w różdżkę). W przypadku drugiej formy obrony należy szybko cofnąć dłoń. W innym wypadku dłoń może zostać ugryziona (w przypadku tentakuli jadowitej) bądź ugryziona, zakażona (najczęściej śmiertelnie) jadem, albo pochwycona, uniesiona w powietrze razem z właścicielem i silnie ciśnięta o ziemię. Każdy gatunek tentakuli rozmnaża się bezpłciowo, poprzez podział macki (jedyny taki przykład rozmnażania w całej faunie i florze świata!). Gdy dochodzi do rozmnażania jedna macka odczepia się od bulwy i może przez około jedną godzinę wędrować samodzielnie. Jeżeli do tego czasu nie znajdzie odpowiedniego gruntu to obumiera. Jeżeli znajdzie, to zakopuje część macki w ziemi, gdzie po paru dniach gubi je i zmienia się w bulwę. Taka macierzysta macka już nie rośnie, a z czasem pozostaje najkrótszą, lecz najsilniejszą kończyną tentakuli.

Charakterystyka trzech głównych odmian tentakul:

* Tentakula pospolita (Tentacle bicornis). Występuje praktycznie na niemal każdym ziemskim kontynencie (nie potwierdzono występowania tentakul pospolitych jedynie na Antarktydzie). Mimo, że żyją na ogromnych obszarach, nie są tak często spotykane jak powinny (z racji swej nazwy). Jednakże nawet przeciętny mag może je wykryć w promieniu pól kilometra wykorzystując prosty czar wykrywaniamagicznych roślin (tentakula to oczywiście magiczna roślina jakby ktoś nie zauważył). Jednak osobnik nie używający magii (czyt. Mugol) nigdy nie zobaczy tentakuli, ponieważ tentakula wyczuwając obecność człowieka chowa macki pod ziemię. Nigdy nie odnotowano przypadku, aby jakiś człowiek wykopał tentakulę. Tentakula jest niegroźna dla ludzi ani większych zwierząt. Żywi się małymi owadami, które pochwycone przez macki wciągane są do malutkich otworków w bulwie, a tam powoli trawione. Tentakula pospolita nie ma żadnych specjalnych magicznych zdolności, lecz ze względu na prostotę budowy i ciekawe zachowanie poznaje je każdy student pierwszego roku w Hogwarcie. Można je tam znaleźć w cieplarni numer jeden. Dodatkowe informacje: grubość bulwy: około 8 centymetrów, długość macek: do 1,5 metra, grubość macki: około 1 centymetra, długość życia: do 3 lat, rozmnażają się w wieku 2 lat.

** Tentakula jadowita (Tentacle poisonidus). Występuje w Europie, Bliskim Wschodzie oraz w Afryce Północnej. Są znacznie rzadsze niż tentakule pospolite. Ogólnie zachowuje się podobnie jak ich mniejsi krewniacy. W przeciwieństwie do nich jednak, ich macki wyposażone w malutkie haczyki, które mogą mocno nadwerężyć skórę (tzw. „gryzienie”). Zagłębiają się w ciało, a kiedy ofiara stara się oderwać mackę od ciała, odrywa kończynę z kawałkiem ciała. Jednak także ten gatunek nie jest zbyt groźny dla ludzi. Pożera jednak już większe stworzenia jak małe ssaki, żaby itp. Z tentakuli jadowitej wytwarza się parę składników do czarów. Najpopularniejsze to: haczyki, końcówki macek i czerwonobrunatne wypustki (zwane też „krwistym proszkiem”). Jedna tentakula jadowita znajduje się w Hogwarcie, w cieplarninumer trzy. Dodatkowe informacje: grubość bulwy: około 40 centymetrów, długość macek: do 8 metrów, grubość macki: do 5 centymetrów, długość życia: do 20 lat, rozmnażają się w wieku 6 lat.

*** Tentakula afrykańska (Tentacle africana). Występuje w Afryce Środkowej, na niewielkich obszarach. Są wyjątkowo rzadkie. Ze względu na ich rozmiary oraz silny jad, są wyjątkowo niebezpieczne, dla prawie każdego żywego stworzenia. Obserwowane są dwadzieścia cztery tentakule afrykańskie. Muszą być ciągle kontrolowane w celu zapewnienia ochrony Mugolom i czarodziejom. Przypuszczalnie istnieje ich więcej, jednak nic o nich nie wiadomo. Nie zaobserwowano ani jednego rozrodu tych ogromnych stworzeń. Są pod ścisłą ochroną. Nie sprawdzono czy można z nich uzyskiwać składniki do czarów. Na szczęście w Hogwarcie nie ma ani jednej tentakuli afrykańskiej.Dodatkowe informację: grubość bulwy około 3 metrów, długość macek: do 60 metrów, grubość macki: do 30 centymetrów, długość życia: brak danych, rozmnażają się w wieku: brak danych.

8. Wygląd...

Barwa kwiatów czy owoców, kształt liści albo korzeni, budowa płatka albo łodygi - wszystko to podpowiada, jakie są lecznicze właściwości danej rośliny. Na przykład:
* rośliny o żółtych kwiatach przeciwdziałają żółtej cerze cierpiących na żółtaczkę,
* rośliny o czerwonych liściach bądź korzeniach stosuje się w leczeniu ran i dolegliwości, którym towarzyszy krwawienie,
* z fioletowych płatków roślin robi się okłady na stłuczenia.

Jeżeli roślina przypomina kształtem jakiś organ wewnętrzny, przypisuje się jej zbawienne dla niego działanie.

9. Szalej Jadowity

Cykuta, bądź szalej jadowity, silnie trujaca kłaczasta bylina o białych kwiatach; trucizna z soku korzenia cykuty. Skazany na smierć Sokrates otruł się, wypiwszy puchar cykuty w 399 r. p.n.e. Rośnie w miejscach podmokłych, na brzegach stawów, przy rowach. Wszystkie części tej rośliny są trujące.
Po zjedzeniu występują objawy zbliżone do zatrucia alkoholem, następnie drgawki, utrata przytomności i śmierć. Ma bulwiaste kłącza podobne do tataraku z widocznymi na przekroju komorami powietrznymi. Liście są podobne do pietruszki lub selera, kwiaty białe, drobne, owoce jajowate żółto-zielone, dojrzewają w połowie sierpnia i września. Cała roślina zawiera trujący alkaloid - cykutoksynę. Objawy zatrucia występują szybko, niekiedy w kilkanaście minut po spożyciu. Są to: ślinotok, pieczenie w jamie ustnej, często wielokrotne drgawki. Śmierć może nastąpić wskutek porażenia ośrodka oddechowego.
_________________
Pozdrawiam.