Astronomia

Nimfaroda Tonks

SZKOŁA MAGII I CZARODZIEJSTWA

Podręcznik do Astronomii: stopień I

Wydawca: Ministerstwo Magii, Wydział Ksiąg Magicznych, 2005 Londyn

Spis treści

Wstęp

Astronomia jako nauka

Układ Słoneczny

Planety Układu Słonecznego

Merkury

Wenus

Ziemia

Mars

Jowisz

Saturn

Uran

Neptun

Słońce

Księżyce Planet

Inne obiekty w kosmosie

Znani Astrolodzy

Rodzaje galaktyk

Wstęp

Otrzymujesz podręcznik, który jest pomyślny jako główne źródło
wiedzy astronomicznej w Szkołach Magii i Czarodziejstwa. Jest on
dostosowany do programu nauczania astronomii w tych Szkołach.
Zawiera podstawowe informacje z wiedzy o ciałach niebieskich.
Został napisany szczególnie z myślą o uczniach zdających egzaminy
z astronomii. Zawiera kurs podstawowy z elementami rozszerzonymi.
Podręcznik składa się z 9 rozdziałów w niektórych z nich są także
umiejscowione podrozdziały.
Układ treści ma ułatwić korzystanie z podręcznika. Znajduje się w nim kilka rodzajów tekstu. Tekst napisany większym drukiem zawiera informacje najbardziej podstawowe. Fragmenty tekstu napisane mniejsza czcionką należy traktować jako uzupełnienie, które jest także bardzo ważne. Sporo informacji zdobędziesz analizując dobrze tekst w podręczniku. Zachęcam zatem do studiowania tekstu. Mam nadzieję, że będzie on dla Ciebie zarówno źródłem fascynujących odkryć, jak również satysfakcji z sukcesu osiągniętego w nauce astronomii w Szkole Magii i Czarodziejstwa.

Astronomia jako nauka

Astronomia uważana jest za najstarszą z nauk. Długo przed powstaniem
jakiejkolwiek dziedziny nauki lub pisanej historii czarodzieje i
mugole z pewnością zastanawiali się, dlaczego słońce wschodzi i
zachodzi oraz dlaczego księżyc i gwiazdy wykonują swoją wędrówkę
po niebie. Rozważania te były pierwszym krokiem trwającego od
tysięcy lat odkrywania wszechświata.
Pierwsze zapiski astronomiczne zostały sporządzone w Chinach ponad
4 500 lat temu. Zapoczątkowały one pasjonujące, odkrywcze podróże
we wszechświecie trwające do dziś. Dzisiejsi astronomowie dysponują
bogatą wiedzą naukową i technologią, które pomagają im w zdobywaniu
nowej wiedzy o odległych planetach, gwiazdach i galaktykach.
Astronomia to nauka o ciałach niebieskich, ich budowie, ruchach,
pochodzeniu i ewolucji oraz o materii rozproszonej w przestrzeni
kosmicznej. Astronomia, a ściślej jej dział zwany kosmologią,
zajmuje się także Wszechświatem jako całością. Nazwa astronomia
pochodzi z greki: astron (gwiazda) + nomos (prawo).Astronomię
można inaczej określić jako naukę o wszelkich obiektach i
zjawiskach znajdujących się poza Ziemią.

Układ Słoneczny

Układ Słoneczny jest układem ciał astronomicznych znajdujących
się pod dominującym wpływem pola grawitacyjnego Słońca, związanych
wspólnym pochodzeniem. Składa się ze Słońca, dziewięciu planet,
naturalnych satelitów (księżyców) planet, planetoid, komet, ciał
meteorowych oraz pyłu i gazu międzyplanetarnego. Słońce zawiera w
sobie 99,866% masy zawartej w ciałach Układu Słonecznego (bez gazu
i pyłu międzygwiezdnego).
Układ planetarny uformował się przed około piecioma miliardami
lat, najprawdopodobniej z tego samego obłoku gazowo -pyłowego,
z którego powstało Słońce, w procesie tzw. akrecji. Polegał on
na tym, że pośrodku obłoku gaz kurczył się szybciej niż w jego
zewnętrznych warstwach, dzięki czemu doszło do utworzenia się
ciała centralnego (proto-Słońca), otoczonego gazowo -pyłowym
dyskiem. Kurczenie się praobłoku nastąpiło prawdopodobnie na skutek
wybuchu w bezpośrednim sąsiedztwie gwiazdy Supernowej. Stopniowo w
dysku gazowo-pyłowym tworzyły się tzw. agregaty, wychwytujące i
przyłączające do siebie coraz więcej cząstek, aż wreszcie doszło do
fragmentacji zewnętrznej części obłoku oraz kondensacji materii
wokół tzw.planetozymali, wskutek czego wykształciły się oddzielne
planety. Różne warunki powstawania sprawiły, że obecnie mamy dwie
wyraźnie różne grupy planet: zewnętrzne - typu jowiszowego i
wewnętrzne - typu ziemskiego.
Promień Układu Słonecznego, łącznie z tzw. obłokiem Oorta
(hipotetyczną otoczką Układu zawierającą setki miliardów
lodowo -kamiennych obiektów) wynosi ok. 200 000 jednostek
astronomicznych(średnich odległości Ziemi do Słońca), to jest
około 29.92 biliona kilometrów. Dostępna dotychczasowym obserwacjom
część Układu (tj. do orbity Plutona) ma promień około 40 j.a.
Orbity planet są praktycznie współpłaszczyznowe (najsilniej, o
17°08' względem płaszczyzny orbity Ziemi, nachylona jest orbita
Plutona, pozostałe nachylenia wynoszą od 0°46' dla Urana do nieco
ponad 7° dla Merkurego) i tylko nieznacznie odbiegają od orbit
kolistych (najsilniej ekscentryczne są orbity Merkurego i Plutona).
Orbity planetoid, a szczególnie komet, są bardziej zróżnicowane.
Planetoidy poruszają się po orbitach eliptycznych wokół Słońca,
głównie w pasie leżącym pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Komety,
których źródłem jest prawdopodobnie wspomniany obłok Oorta,
poruszają się po wydłużonych elipsach, czasem nieodróżnialnych
od parabol.

Planety Układu Słonecznego

Układ Słoneczny składa się z dziewięciu planet:
Merkury
Wenus
Ziemia
Mars
Jowisz
Saturn
Uran
Neptun
Pluton

Planety te są opisane w poniższych podrozdziałach.

Merkury

Merkury jest planetą krążącą najbliżej Słońca. Ze względu na znaczny
mimośród (spłaszczenie) orbity, w peryhelium znajduje się półtorakrotnie
bliżej Słońca niż w aphelium. Średnia gęstość Merkurego jest w
przybliżeniu równa gęstości Ziemi, przy czym około 80% jego masy
przypada na żelazne jądro.
Powierzchnię pokrywają kratery i strome skarpy skalne, które
utworzyły się w przeszłości, gdy jądro planety ochładzało się i
kurczyło, powodując naprężenia skorupy. Ze względu na słabą
grawitację Merkury pozbawiony jest prawie całkowicie atmosfery.
Krążąc tak blisko Słońca i nie posiadając atmosfery, która
zachowałaby ciepło w nocy, Merkury odznacza się dużymi wahaniami
temperatury na powierzchni: od -180 do +430 °C.

Merkury posłaniec bogów, opiekun żeglarzy i złodziei. Jest patronem
tych, którzy są stale w drodze. Planeta ta wzmacnia intelekt,
prawdomówność, otwartość, rozszerza horyzonty myślowe. Powoduje,
że jego podopieczni mają łatwość w nawiązaniu kontaktów z otoczeniem
i szybko przystosowują się do każdych warunków. Mają wrodzone
zdolności do interesów. Ambitni i dynamiczni, sprytni, posiadający
zdolność postrzegania i analizowania zjawisk. Mają duże poczucie
własnej wartości i uparcie dażą do wyznaczonego celu. Lubią
błyszczeć w towarzystwie w czym pomagą im duże poczucie humoru,
wdzięk i elegancja. Silny wpływ Merkurego powoduje, że podopieczni
dziedziczą również negatywne cechy tej planety jak; przesadna
ostrożność, dociekliwość, gadulstwo, lenistwo, snobizm,
wyrachowanie oraz nadmierna nerwowość.Merkury jest głównym
przedstawicielem żeńskiej energii.

Przyporządkowano mu :
Kolor - niebieski, brąz
Żywioł - powietrze, ziemia
Dzień - środa, czwartek

Wenus

Wenus, krążąca po niemal kołowej orbicie druga planeta od Słońca,
jest otulonym gęstymi chmurami skalnym globem. Chmury te odbijają
większość światła słonecznego, przez co Wenus jest najjaśniejszym
po Słońcu i Księżycu ciałem na naszym niebie.
Temperatury powierzchniowe dochodzą do 480°C, a ciśnienie
atmosferyczne 90 razy przewyższa ciśnienie ziemskie. 97% objętości
atmosfery wenusjańskiej to dwutlenek węgla, zaś na resztę składają
się m.in. azot, chlorowodór i tlen. Żółtawy kolor chmur pochodzi
od kwasu siarkowego. Jego zawartość ulega jednak znacznym zmianom,
co nasuwa podejrzenia, że na Wenus występują czynne wulkany.

Wenus planeta natchnienia , ludzi uczuciowych i uzdolnionych
twórczo. Uosabia takt, wdzięk, talenty towarzyskie, pogodę ducha.
Daje pełnię płodności, uwodzicielski urok, a dzięki swej jasności,
wskazuje drogę życia, pomaga, pielęgnuje uczucia, czuwa nad domem
i rodziną. Harmonizuje i wygasza wszelkie konflikty. Planeta Wenus
obdarza swoje dzieci dużą wiedzą, inteligencją, talentem
dyplomatycznym oraz praktycznym stosunkiem do życia, połączony z
jasno wytyczonymi planami. Należą one do osób sprawiedliwych,
zrównoważonych, ceniące spokój i harmonię. Wenus jest patronką
dobrych matek. Ujawnia również słabe cechy: nadwrażliwość,
nieśmiałość, brak silnej woli, lenistwo, fanatyzm. Panuje nad
erotyką, zachowaniami seksualnymi i rozwiązłością. Oddziałuje na
ludzi przez osiem miesiecy w roku. Od października do grudnia jej
energia działa wieczorem. Od stycznia do maja - rankiem. Latem jej
siła zamiera. Budzi się powoli we wrześniu. Najmocniej oddziałuje
na nas jesienią.

Przyporządkowano jej :
Kolor - zielony
Żywioł - ziemia
Dzień piątek

Ziemia

Ziemia jest trzecią planetą od Słońca, największą z 4 planet
wewnętrznych. Pod względem budowy przypomina inne planety tej
grupy. Metaliczne, stałe jądro otoczone jest przez jądro zewnętrzne
z metalu płynnego, po którym następują warstwy płynnych, półpłynnych
i stałych skał. Natomiast pod względem warunków panujących na
powierzchni Ziemia różni się od tych planet diametralnie: tylko
na Ziemi występuje woda w stanie płynnym, bogata w tlen atmosfera
oraz inne warunki sprzyjające życiu. Trwająca od 4,5 miliarda lat
ewolucja Ziemi zachodzi nadal, zarówno w sposób naturalny, jak i w
wyniku działań człowieka. Do najbliższego otoczenia Ziemi należy
jej jedyny naturalny satelita - Księżyc.

Ziemia kieruje sprawami materialnymi, decyduje o celowości
działania, stabilności egzystencji, budowie uporządkowanego życia.

Przyporządkowano jej :
Kolor - bialy
Żywioł - metal
Kierunek - zachód
Dzień - piątek

Mars

Mars, czwarta planeta od Słońca, pod wieloma względami przypomina
Ziemię. Doba marsjańska jest tylko nieznacznie dłuższa od ziemskiej.
Podobnie zmieniają się pory roku, jakkolwiek rok jest dwa razy
dłuższy. Występują tu chmury, wulkany, wąwozy, góry, pustynie i
wykazujące sezonową zmienność, białe czapy polarne. Powierzchnię
Marsa pokrywają odłamki skał oraz czerwonawy pył (stąd określenie:
Czerwona Planeta).
Atmosfera marsjańska składa się głównie z dwutlenku węgla, który
stanowi blisko 95% jej składu. Temperatura latem w Słońcu wynosi
do +30°C, zaś zimą przed świtem spada nawet do -100°C. Mars ma
dwa małe księżyce - Phobosa i Deimosa.

Mars to symbol siły i energii, twardego charakteru, agresji.
Ludzie znajdujący się pod wpływem Marsa, to najbardziej impulsywne
istoty. Wszystkie swoje życiowe zadania traktują bardzo poważnie.
Pragną władzy i zaszczytów, a w dążeniu do celu nie zawsze
postepują uczciwie. Ich życiorysy bywają czasem interesujące.
Imponują energią, przebojowością, inteligencją, odwagą. Mars
kojarzy się również z agresywnością, okrucieństwem, przemocą.
Kiedy Mars jest widoczny na niebie, grożą nam wojny i nieszczęścia.

Przyporządkowany mu jest:
Kolor - czerwony
Żywioł - ogień
Dzień - wtorek

Jowisz

Jowisz, piąta planeta od Słońca, jest pierwszą z czterech gazowych
planet-olbrzymów. Ma największe rozmiary i masę wśród planet Układu
Słonecznego: jego objętość jest 1300 razy większa od objętości
Ziemi, a masa przewyższa dwuipółkrotnie łączną masę pozostałych
planet. Chmury Jowisza składają się głównie z wodoru i helu.
Wnętrze planety zaczyna się na głębokości 1000 km, gdzie wodór
przechodzi w stan ciekły. Jeszcze głębiej tworzy się wodór
metaliczny. W centrum Jowisza znajduje się jądro o temperaturze
około 35000 oC. Najbardziej znany obiekt na tarczy Jowisza, Wielka
Czerwona Plama, okazała się ostatecznie olbrzymim wirem w atmosferze
planety, wznoszącym się kilka kilometrów ponad najwyższą warstwę
chmur. Jowisz posiada co najmniej 16 księżyców.

Jowisz to wielka pomyślność, ekspresja, samorealizacja, sukces.
Planeta ta obdarza swoich podopiecznych intuicją, inteligencją,
sprytem życiowym. Pod jej opieką rodzą się utalentowane jednostki
o bogatym wnętrzu, wrażliwe na piękno i przyrodę. Mają w sobie
wiele optymizmu i radości. Są dobrymi abstrakcjonistami, jak i
realistami. Odnoszą duże sukcesy na niwie zawodowej. Prace ich
cechuje logika i porządek. Urok osobisty sprawia, że cieszą się
dużym powodzeniem. Mają więcej przyjaciół niż wrogów. Cechuje ich
obiektywizm i duża odwaga cywilna. Często jednak zdarza się im
powiedzieć "prawdę prosto w oczy" i ściągają na siebie kłopoty.
Nie ugną się przed żadnym autorytetem. Cenią sobie swobodę i
niezależność.

Przyporządkowano mu :
Kolor - biały
Żywioł - ogień<> Dzień środa

Saturn

Saturn jest szóstą planetą od Słońca, drugą z czterech gazowych planet-olbrzymów. Posiada co najmniej 18 księżyców i imponujący układ pierścieni. Pierścienie znajdują się wewnątrz tzw. granicy Roche'a. W obszarze tym nie mogą się znajdować żadne ciała o znacznych rozmiarach, ponieważ zostałyby rozerwane siłami przypływowymi planety. Największe fragmenty pierścieni mają rozmiary najwyżej 10 m, zaś grubość pierścieni nie przekracza 10 km. Bardzo szybka, podobnie jak u innych planet tej grupy, rotacja Saturna powoduje wybrzuszenie obszarów równikowych oraz ułożenie rozmytych żółtawych chmur w poziome, równolegle do równika pasma. Saturn to jedyna planeta o średniej gęstości mniejszej od gęstości wody. Z tego powodu jego masa nie przekracza jednej trzeciej masy Jowisza, mimo iż średnice obu planet niewiele się różnią.

Saturn patronuje rzeczom trwałym i ich ustanawianiu. Obdarza swoich podopiecznych wielką ambicją, dyscypliną, dużą wyobraźnią, idealizmem i oryginalnymi pomysłami. Kochają oni stabilizacje i dostatek. Saturn odpowiada również za takie ich cechy jak: wierność, punktualność, sumienność, skrupulatność. Mają silnie rozwinięte poczucie indywidualności i niezależności. Bywają niezwykle uduchowieni. Nie lubią, kiedy ktoś wtrąca się w ich prywatne sprawy. Niekiedy bywają oschli, cyniczni, chłodni, posiadają kompleksy. Brak im siły przebicia, bojowości i spontaniczności. Zaskakują czasami nietypowym zachowaniem. Działając dotąd logicznie i racjonalnie, zaczynają burzyć dotychczasowy ład i porządek. Saturn odpowiedzialny jest również za nieszczęścia.

Przyporządkowano mu :
Kolor - turkus
Żywioł - ziemia
Kierunek - środek
Dzień środa

Uran

Uran, siódma planeta od Słońca, jest trzecią z czterech gazowych planet-olbrzymów. Jej kamienne jądro otacza płaszcz gazowo-lodowy. Wokół płaszcza rozciąga się atmosfera zawierająca metan, który nadaje Uranowi niebiesko-zieloną barwę. Ze względu na usytuowanie planety w zewnętrznych rejonach Układu Słonecznego, temperatura górnej powierzchni chmur wynosi zaledwie -210 oC. Uran posiada 15 księżyców i układ pierścieni, ale na samej planecie nie dostrzeżono nic godnego uwagi. Sonda Voyager 2, przelatując obok Urana w 1986 roku, sfotografowała tylko kilka chmur metanowych. Najdziwniejszy jest natomiast charakter ruch wirowego planety. Ponieważ kąt nachylenia równika Urana do płaszczyzny orbity wynosi 98o, więc glob ten jak gdyby "toczy" się po swojej orbicie. Wiąże się z tym także szczególny sposób zmiany pór roku.

Uran planeta symbolizująca wolność i niezależność. Swoim podopiecznym daje dużą wyobraźnię, talenty do nauki języków obcych, intuicję. Osoby podlegające jego wpływom lubią niezależność, tolerancję, oryginalność i postępowość. Cechy negatywne to niestabilność, nieobliczalność, chaotyczność myślenia, fanatyzm. Uran sprawia że jego podopieczny zdolny jest do czynów gwałtownych, nieprzyjemnych. Niekiedy jest to zachowanie wręcz szokujące. Przejawia również dużą agresję, chęć przewodzenia oraz nietolerancję. Zawsze spogląda w przeszłość, nigdy nie zapomina. Uran odpowiedzialny jest również za wszelkie gwałtowne zmiany na Ziemi. Krwawe rewolucje polityczne, kulturowe. Zmiany zachodzą również u osób mających ten znak w horoskopie. Kocha wolność i niezależność, często zmienia zawody próbując szcześcia, gdzie indziej. Urodzeni pod silnym wpływem planety w życiu osiągają duże sukcesy.

Podporządkowano mu:
Kolor - fiolet
Żywioł - powietrze
Dzień - wtorek

Neptun

Neptun jest ósmą planetą od Słońca, czwartą z gazowych planet-olbrzymów. Wielkością i budową przypomina swego sąsiada - Urana. Masa Neptuna jest 17,25 razy większa od masy Ziemi. Jaskrawo błękitny kolor jego atmosfery pochodzi od metanu. Na Neptunie wieją najszybsze wichry Układu Słonecznego - ich prędkość dochodzi do 2200 km/godz. W warstwie chmur występuje kilka formacji, z których najwyraźniejsza jest Wielka Ciemna Plama, olbrzymi huragan wielkości Ziemi. Pod pokrywą chmur znajduje się płaszcz lodowo-gazowy oraz niewielkie skalne jądro. Neptun ma 8 znanych księżyców, z których 7 to ciała bardzo drobne.

Neptun obdarza swoich podopiecznych wielką fantazją, bogatym wnętrzem, dużą wyobraźnią, wybitnymi talentami artystycznymi w wielu dziedzinach. Mają oni duże zdolności do nauki. W życiu kierują się intuicją i podświadomością. Są bardzo wrażliwi na niesprawiedliwość i cierpienie. Chcieliby walczyć i naprawiać świat. Neptun również sprawia że, w ich naturze jest wiele sprzeczności i wahań. Ich stan psychiczny przechodzi z jednej skrajności w drugą. Przeżywają rozterki, niepokoje i niepewność. Są zagubieni i nie przystosowani do życia, śniący na jawie. Neptun jest sprawcą pomieszanych myśli, zametu, mylenia rzeczy realnych z fikcją. Czyni z ludzi wizjonerów i nawiedzonych. Silny Neptun przeszkadza w karierze.

Podporządkowano mu:
Kolor - srebro
Żywioł - woda
Dzień - sobota

Słońce

Słońce jest naszą najbliższą gwiazdą, która jest centrum naszego Układu. Planety krążą wokół niego po eliptycznych orbitach. Maksymalna temperatura na Słońcu osiąga +6000°C, a minimalna +3870°C. Temperatura jądra wynosi aż +15mln°C. Słońce powstało około 4,6 miliarda lat temu. Uczeni sądzą, że powstało ono z wirującej chmury gazów i pyłów. W obrębie Galaktyki istnieje wiele takich chmur, zwanych mgławicami. We wnętrzu Słońca bez przerwy zachodzą reakcje jądrowe, których głównym składnikiem Słońca jest wodór. Składa się ono z czterech warstw. Zewnętrzna, rozżarzona warstwa, nosi nazwę korony słonecznej. Można ją oglądać podczas zaćmienia Słońca, kiedy Księżyc znajduje się między nim a Ziemią. Kolejną warstwę, tworzącą wraz z koroną atmosferę słoneczną, nazywamy chromosferą. Zachodzą w niej erupcje, a największe z nich noszą nazwę proturberancji. Właściwą powierzchnię Słońca nazywamy fotosferą. Poniżej niej znajduje się jądro, w którym powstaje światło i ciepło. Słońce nie spala się, tylko produkuje energię cieplną i świetlną. Kiedy dwa atomy wodoru się ze sobą łączą dając hel, powstaje mała część materii, która przesuwa się w kierunku powierzchni Słońca i jest tam uwalniana w postaci światła i ciepła. W ten sposób Słońce traci część swojej masy. Słońce ma czasami ciemne plamy na swej powierzchni - plamy słoneczne. Pojawiają się one zwykle w skupiskach i mogą trwać od kilku godzin do kilku miesięcy. Przy kilkudniowej obserwacji widoczne jest przesuwanie się plam na tarczy słonecznej. Dzieje się tak, ponieważ Słońce obraca się wokół swej osi, co trwa miesiąc.

Księżyce Planet

Wokół wielu planet krążą księżyce, podobnie jak nasz księżyc
krąży wokół Ziemi. Niektóre planety mają bardzo wiele księżyców.
Nie wszystkie planety mają księżyce : Merkury i Wenus są
ich przykładami.

Ziemia - ma jeden księżyc nazwany po prostu Księżycem i
o nim wiemy najwięcej.

Mars - posiada aż dwa księżyce wcale nie podobne do naszego
satelity. Są to:

*Deimos - jego średnica w najszerszym miejscu wynosi 15 kilometrów.
*Fobos - o średnicy 28 kilometrów. Na jego powierzchni znajduje
się duży krater o średnicy 5 kilometrów.

Jowisz - do tej pory naukowcy odkryli 16 księżyców.
Są to między innymi:

*Europa - w głębokim oceanie pod warstwą lodu mogą istnieć
prymitywne formy życia. Naukowcy sądzą, że właśnie na
księżycach Jowisza mamy największą szansę znalezienie jego przejawów.
*Kalisto - księżyc ten jest wielką kulą brudnego lodu.
Jego powierzchnię pokrywają setki kraterów, co upodabnia ją
do powierzchni ziemskiego księżyca.
*Io - na tym księżycu występują liczne wulkany wyrzucające
siarkę na jego powierzchnię.
*Ganimedes - jest największym księżycem w całym układzie słonecznym.

Saturn - posiada 18 księżyców. Są to między innymi:

*Mimas - o średnicy 390 km, cały pokryty kraterami. Uderzenie,
które wytworzyło największy krater, prawie zniszczyło ten księżyc.
Mimas jest czasem nazywany "Gwiazdą Śmierci".
*Enceladus - nieco większy od Mimasa o znacznie gładszej powierzchni.
Większość jego kraterów pokryta jest lodem.
*Tetyda - księżyc o dużych i długich dolinach. Najdłuższa z
nich, Itaka, ciągnie się przez dwa tysiące kilometrów.
Największy z kraterów, Odyseusz, ma średnicę 400 kilometrów.
*Tytan - największy księżyc Saturna o gęstej atmosferze. Jest
większy od Merkurego. Niektórzy naukowcy przypuszczają, że na
Tytanie istnieje życie.

Uran - posiada co najmniej 15 księżyców. Oto niektóre z nich:

*Ariel - ciemny i pokryty kraterami.
*Umbriel - podobny do Ariela, ale trochę większy.
*Tytania - występują na niej długie i głębokie doliny.
*Oberon - posiada liczne kratery.
*Miranda - niewielka kula lodowa o średnicy zaledwie 480 km.

Neptun - posiada osiem księżyców. Największym z nich jest
Tryton - księżyc o rozmiarach przewyższających Plutona.
Jego powierzchnia jest przeważnie jasna i gładka. Występują
na niej ciemne smugi, a także wokół jego bieguna południowego
- różowy lód.

Tak więc księżyce bywają rozmaite. Niektóre są skaliste.
Wnętrza innych zawierają oprócz skał także ciecz i lód.
Na wielu, tak jak na naszym Księżycu występują kratery,
góry i doliny. O niektórych nie wiemy prawie nic, gdyż
nie zostały one dokładnie sfotografowane.

Inne obiekty w kosmosie

Bolid jest bardzo jasnym meteorem o jasności większej niż -4 mag (magnitudo - jednostka używana do określania wizualnej lub absolutnej jasności obiektów na niebie), czyli jaśniejszy od Wenus.

Cefeidy należą do typu gwiazd zmiennych, na podstawie których w latach dwudziestych naszego stulecia Edwin Hubble zmierzył odległość do kilku mgławic i dowiódł, że nie leżą one w obrębie naszej Galaktyki.

Gwiazdy to ciała niebieskie, które świecą własnym światłem pochodzącym z przemian jądrowych zachodzących w ich wnętrzu. Gwiazdy powstają w galaktykach, a Słońce należy do mniejszych gwiazd naszej Galaktyki - Drogi Mlecznej.

Komety to drobne ciała niebieskie, w Układzie Słonecznym obiegające Słońce po orbitach eliptycznych lub bardzo zbliżonych do paraboli. Centralną częścią komety jest kilkukilometrowe jądro, w skład którego wchodzą: woda, tlenek i dwutlenek węgla bądź metanu. Gdy kometa zbliża się do Słońca, promieniowanie słoneczne zaczyna uwalniać z jądra komety gazy i cząstki pyłu, w wyniku czego zachodzi proces sublimacji - proces, podczas którego ciało stałe zamienia się w gaz, bez przechodzenia przez fazę ciekłą, przekształca lód bezpośrednio w mgłę.

Naturalny satelita (księżyc) to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego, obiegające planetę. Księżyce planetarne powstają zazwyczaj z chmur gazowo-pyłowych, otaczających formującą się planetę. Księżyce, leżące bliżej planety, powstają w cieplejszych warunkach, wskutek czego są bardziej skaliste.

Kwazary to odległe, podobne do gwiazd źródła bardzo silnego promieniowania elektromagnetycznego. Zostały one odkryte w 1963 roku przez holenderskiego astronoma, Maartena Schmidta.

Meteoroidy należą do najmniejszych obiektów w Układzie Słonecznym a są nimi małe planetoidy lub stara komety. Gdy meteoroid wedrze się w ziemską atmosferę, staje się meteorem, a meteor, który dotarł na powierzchnię naszej planety to meteoryt.

Mgławice są chmurą gazów i pyłów w przestrzeni międzyplanetarnej. Jasne mgławice emitują bądź odbijają światło. Są rozświetlone przez gwiazdy znajdujące się w ich obrębie. Występują także ciemne mgławice. Nie mają one gwiazd wewnątrz i wydają się być ciemnymi ścieżkami na gwiaździstym tle.

Planetoidy to ciała niebieskie będące bryłami skalnymi o średnicy do kilkuset km. 97% z nich porusza się wokół Słońca w tzw. Pasie planetoid pomiędzy Marsem a Jowiszem, niektóre z pozostałych zaś przecinają orbitę Ziemi i przybliżają się do Słońca, a inne wychodzą poza orbitę Jowisza.

Pulsar jest rodzajem gwiazdy neutronowej wyróżniającym się tym, że wysyła krótkie radiowe pulsy w odstępie 0,033 - 3,08 sekundy, przy czym trwanie jednego pulsu nie przekracza 0,01 sekundy. Pulsary powstają kiedy silne pole gwiazd neutronowych powoduje wypromieniowanie z tych gwiazd energii w falach radiowych, ale tylko w wąskim stożku.

Supernowa to wybuch pewnego typu gwiazd połączony z wyrzucaniem przez nią strumienia materii po tym jak wyczerpie ona swoje jądrowe paliwo i gwałtownie skolapsuje. W przeciętnej galaktyce supernowa wybucha raz na 10 - 100 lat.

Znani Astrolodzy

TYCHO DE BRAHE - 1546 - 1601
Tycho de Brahe był duńskim astronomem, który w swym obserwatorium na wyspie Hveen, opodal szwedzkiego wybrzeża, dokonywał wielu precyzyjnych obserwacji gwiazd i planet. Brahe był wnikliwym obserwatorem i jego mapy morza były dokładniejsze niż jakiekolwiek wykonane przed nim. W 1572 roku zaobserwował gwiazdę supernową w gwiazdozbiorze Kasjopei. W założonym przez siebie w 1576 roku obserwatorium astronomicznym Uraniborg, w pobliżu Kopenhagi, wykonał wiele bardzo dokładnych obserwacji planet, co umożliwiło Keplerowi potwierdzenie teorii heliocentrycznej. Podał teorię budowy Układu Planetarnego, według której Ziemia miała być ciałem centralnym, okrążanym przez Księżyc i Słońce, zaś wokół Słońca miał krążyć Merkury, Wenus, Mars, Jowisz i Saturn.

GALILEO GALILEI - 1564 - 1642
Galileusz urodził się w 1564 roku w Pizie. Zabłysnął geniuszem bardzo wcześnie, gdyż już jako student miejscowego uniwersytetu dokonał bardzo ważnych odkryć. Zauważył między innymi, że wahadło danej długości waha się w stałym tempie, bez względu na to, jak bardzo zostało odchylone od położenia równowagi. Według historycznych przekazów również w Pizie wykonał swoje słynne doświadczenie - zrzucił z Krzywej Wieży dwa ciała o różnej masie, dowodząc, że spadają z tym samym przyspieszeniem. W 1592 roku opuścił on rodzinne miasto i objął katedrę na uniwersytecie w Padwie. Następnych osiemnaście lat było najbardziej twórczym okresem w jego życiu. Zyskał sławę dzięki pracom na temat dynamiki, czyli nauki o poruszających się ciałach, jak również dokonał wielu astronomicznych obserwacji, które zrewolucjonizowały naukowy obraz Wszechświata. Używając własnoręcznie skonstruowanego, prymitywnego teleskopu, Galileusz dokonał przeglądu olbrzymich, dotychczas nieznanych połaci nieba. Dostrzegł góry na Księżycu, satelity Jowisza oraz setki nowych gwiazd .Śledził i opisywał zachowania ciał niebieskich, rejestrował gazy Wenus i wędrówki plan na Słońcu. Wszystkie swoje obserwacje opublikował w 1610 roku w książce "Gwiezdny posłaniec". Na podstawie przeprowadzonych badań Kosmosu Galileusz doszedł do wniosku, że planety i Księżyc mają wiele wspólnych cech z Ziemią. Mimo że każda z nich wygląda nieco inaczej, z pewnością są ciałami tego samego rodzaju. Twierdzenie to było zupełnym zaprzeczeniem teorii Ptolemeusza i Arystotelesa. W ten sposób Galileusz poparł tezy Kopernika i w "Dialogu o dwu najważniejszych układach świata: Ptolemeuszowym i Kopernikowym", opowiedział się za modelem heliocentrycznym. Galileusz zmarł w 1642 roku. Argumenty zawarte w jego traktatach przekonały następne pokolenia europejskich astronomów, że Ziemia krąży wokół Słońca.

JAN HEWELIUSZ - 28.01.1611 - 28.01.1687
Urodził się w Gdańsku. Pochodził z bogatej rodziny kupieckiej. Rodzice przeznaczyli go na stanowisko w zarządzie rodzimego miasta. W związku z tym odbył studia prawne w Holandii, Anglii i Francji. Jeszcze przed wyjazdem interesował się obserwacjami astronomicznymi. W roku 1639 poświęcił część majątku rodzinnego na budowę własnego obserwatorium astronomicznego. Heweliusz zbudował olbrzymie przyrządy pomiarowe, przez co zdołał udoskonalić powtarzalną dokładność pomiarów pozycji gwiazd do jednej minuty w mierze łukowej "gołym okiem". Tym samym przewyższył dokładność osiągniętą przez Tycho de Brahe. Z pomocą swojej drugiej żony, Elżbiety, skompletował katalog gwiazd, który okazał się niezwykle kompletny. Niestety duża część informacji uległa zniszczeniu, kiedy to 26 września 1679 jego dom i obserwatorium się spaliły. Jego "Atlas Ciał Niebieskich", stanowiący efekt pracy całego życia, został złożony i opublikowany pośmiertnie w roku 1690, przez jego żonę. Na początku okresu 1670 - 1679 Heweliusz zaangażował się w tok gorącej polemiki z Johnem Flamsteedem, a później z Robertem Hookem, którzy uznawali, że tylko użycie teleskopów i mikrometrów pozwalało na dokładne określenie pozycji ciał niebieskich. Rozejm został osiągnięty dopiero w roku 1679, kiedy to młody wówczas Edmund Halley, odwiedził Heweliusza w Gdańsku. Halley potwierdził, ze Heweliuszowy sposób pomiaru był tak samo dokładny jak inne współcześnie znane sposoby, łącznie z teleskopem pomiarowym, który przywiózł ze sobą z Anglii. Heweliusz był znanym i szanowanym astronomem. W roku 1664 został przyjęty do angielskiego Royal Society, a w 1666 zaoferowano mu główną pozycję w nowo zbudowanym obserwatorium w Paryżu, której nie przyjął. Heweliusz przeprowadził wiele obserwacji księżycowych, planetarnych i słonecznych. 22 listopada 1644 zaobserwował fazy planety Merkury. Heweliusz wykorzystał własne obserwacje plam słonecznych do określenia okresu obrotów słońca, z dokładnością większą niż osiągniętą przez poprzedników. Dał nazwę "faculae" jasnym regionom wokół plam słonecznych. Jan Heweliusz zmarł 28 stycznia 1687 roku w dniu swoich 76 urodzin.

EDWIN POWELL HUBBLE - 20.11.1889 - 28.09.1953
Astronom amerykański urodzony w 1889 r. w Missouri. Studiował na uniwersytecie w Chicago (astronomię) oraz w Oksfordzie (prawo). Podczas studiów na Uniwersytecie Chicago skoncentrował się na matematyce oraz astronomii. Przez następne trzy lata studiował prawo na uniwersytecie w Oxfordzie. Uzyskawszy tytuł magisterski (Master of Arts), powrócił do Stanów Zjednoczonych, gdzie został nauczycielem i trenerem koszykówki w New Albany w stanie Indiana. Do astronomii Hubble powrócił w Obserwatorium Yerkes należącym do Uniwersytetu Chicago, gdzie uzyskał tytuł doktora w roku 1917. Dwa lata później otrzymał propozycję zatrudnienia w obserwatorium Mount Wilson w Pasadenie w Kalifornii, gdzie pracował aż do śmierci. Jego przybycie do Mount Wilson zbiegło się w czasie z ukończeniem budowy najpotężniejszego wówczas na świecie Teleskopu Hookera o średnicy 100 cali. Dzięki poczynionym przy jego użyciu w latach 1923 - 1924 obserwacjom, Hubble ustalił ponad wszelką wątpliwość, że zaobserwowane już wcześniej z zastosowaniem słabszych instrumentów niewyraźne obiekty określane mianem mgławic nie znajdują się - jak sądzono - w obrębie naszej galaktyki, lecz same stanowią odrębne galaktyki poza Drogą Mleczną. W 1924 r. odkrył cefeidy w kilku mgławicach (m. in. w M31 - Galaktyka w Andromedzie) i wykazał, że są to mgławice pozagalaktyczne (według dzisiejszej terminologii: inne galaktyki). Opracował klasyfikację morfologiczną galaktyk (na podstawie wyglądu) oraz zaproponował schemat ich ewolucji. Badał rozmieszczenie galaktyk i odkrył rozszerzanie się Wszechświata (tzw. ucieczka galaktyk). Ustalił, iż istnieje zależność prędkości oddalania się galaktyki od jej odległości od nas (prawo Hubble'a, 1929).

JOHANES KEPLER - 1571 - 1630
Astronom niemiecki i matematyk. Urodził się w 1571 roku w miasteczku Weil der Stadr położonym na terenie Świętego Cesarwtsa Rzymskiego. W 1601 roku odziedziczył stanowisko cesarskie matematyka na dworze w Pradze po innym wielkim uczonym, Tychonie de Brahe. Kepler zyskał dostęp do bardzo cennych obserwacji, które Tycho poczynił gołym okiem w ciągu kilku dziesięcioleci. Przez lata analizował on uzyskane pomiary, aby ostatecznie potwierdzić słuszność modelu heliocentrycznego. W szczególności próbował on wyznaczyć orbitę Marsa, ale kołowy kształt toru tej planety nie pasował do pomiarów Brahego. Kepler doszedł do wniosku, ze znacznie lepiej pasuje do tego celu inna geometryczna figura - elipsa. Planeta w ruchu po orbicie eliptycznej zbliża się do Słońca, to znów od niego oddala. Będąc bliżej Słońca planeta porusza się szybciej. Jej owalny kontur można ściśle opisać za pomocą wzorów matematycznych. Definiują ją dwa wewnętrzne punkty, zwane ogniskami, charakteryzujące się tym, że suma odległości od nich do dowolnego punktu elipsy jest wielkością stałą. Wkrótce powstał model układu, w którym wszystkie znane planety krążą po orbitach eliptycznych wokół Słońca, położonego w ich wspólnym ognisku. To odkrycie obaliło pogląd o kołowych torach ciał niebieskich. Sformułował prawa Keplera na podstawie analizy obserwacji ruchu planet.

MIKOŁAJ KOPERNIK - 19.02.1473 - 24.05.1543
Polski astronom, matematyk, ekonomista, lekarz, urodzony w 1473 r. w Toruniu przy ul. św. Anny (obecnie: Kopernika). Wszechstronnie wykształcony, studiował nauki przyrodnicze, w tym metody obserwacji astronomicznych, na Akademii Krakowskiej, prawo w Bolonii i medycynę w Padwie. W 1503 doktoryzował się z prawa kanonicznego. Po powrocie do Polski mieszkał w Lidzbarku Warmińskim, Fromborku (1510), Olsztynie (1520 - 1521, w czasie wojny polsko - krzyżackiej). Tam też przeprowadzał obserwacje astronomiczne i pisał swoje dzieła. Doszedł do wniosku, że teoria Ptolemeusza nie wyjaśnia drogi ruchu planet. Odkrył, że to Słońce, a nie Ziemia, jest środkiem Wszechświata, a wszystkie planety, w tym także Ziemia, poruszają się wokół Słońca po kolistych orbitach. Kopernik był twórcą systemu heliocentrycznego. Wiedząc, że jego odkrycia nie zyskają aprobaty Kościoła, który uważał Ziemię za najważniejsze miejsce we Wszechświecie, powstrzymał się z opublikowaniem swego dzieła. Książka "O obrotach ciał niebieskich" ukazała się drukiem dopiero w 1543 roku, czyli w roku śmierci Kopernika.

IZAAK NEWTON - 1642 - 1727
Newton urodził się rok po śmierci Galileusza w angielskim miasteczku Woolsthorpe. Podczas swojej kariery naukowej dokonał wielu ważnych odkryć z dziedziny matematyki, fizyki i astronomii. Stworzył teorię, która formułowała prawa fizyki rządzące zarówno Układem Słonecznym, jak i otaczającym nas światem. Według tej teorii planety, w tym również Ziemia są utrzymywane na swych orbitach przez siłę grawitacji Słońca. Zainteresował się on teorią grawitacji obserwując jabłka spadające z drzewa. Nurtowało go pytanie jaka jest natura siły przyciągającej jedne ciała do drugich. Doszedł do wniosku, że ta sama siła, która powoduje spadanie jabłka na ziemię, utrzymuje Księżyc na orbicie wokół Ziemi, a Ziemię na orbicie wokół Słońca. Teorię grawitacji wraz z innymi zasadami dynamiki Newton opisał w traktacie "Zasady matematyczne filozofii naturalnej". Zawarł w nim między innymi jedno proste równanie matematyczne, pozwalające przewidzieć eliptyczny kształt orbit planetarnych. Grawitacyjna siła działająca między dwoma dowolnymi ciałami jest proporcjonalna do ich masy i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości między nimi. Oznacza to, że im bliżej siebie znajdują się ciała, tym większa jest siła ich wzajemnego przyciągania. Będąc dorosłym człowiekiem stworzył teorie matematyczne, przedstawiające Wszechświat jako ogromną machinę, której wszelkie ruchy można przewidzieć. Izaak zaprojektował nowy typ teleskopów, który wykorzystywał zwierciadła zamiast soczewek, dając tym samym wyraźniejszy obraz. Jego wynalazek jest stosowany do dziś.

KLAUDIUSZ PTOLEMEUSZ - I - I w.
Astronom, matematyk, geograf, teoretyk muzyki. Działał w Aleksandrii. Był twórcą spójnej teorii matematycznej geocentrycznego systemu budowy świata. Całokształt ówczesnej wiedzy astronomicznej zawarł w 13 księgach dzieła "Mathematike syntaxis", znanego pt. "Almagest", które aż do XVI w. było uznawane za podstawowy wykład astronomii matematycznej. Popierał on geocentryczny obraz Wszechświata oraz teorię epicykli Apoloniusza. Wprowadził dodatkowe elementy geometryczne, między innymi deferenty, czyli koła mimośrodkowe, których środki leżą nieco poza Ziemią; oraz ekwanty, czyli punkty wyrównawcze, wokół których zakreślane są epicykle. Te przesunięcia orbit i epicykli miały w pełni wyjaśnić obserwowane ruchy planet. Podczas gdy tory tych ciał niebieskich były złożone, Słońce, Księżyc i gwiazdy zataczały prostsze orbity wokół naszej Ziemi.

Rodzaje galaktyk

Galaktyka to skupisko układów planetarnych, gwiazd i mgławic. Gwiazdy grupują się w galaktyki dzięki siłom grawitacji. Wszystko, co znajduje się w galaktyce krąży wokół jej środka, zwanego jądrem galaktyki. Najlepiej znaną nam gwiazdą jest Słońce, wchodzące w skład Drogi Mlecznej.

GALAKTYKI SPIRALNE
Jak sama nazwa wskazuje, mają one spiralny kształt, który tworzą 2 lub 3 ramiona wokół gęstego jądra. Galaktyki te zawierają gwiazdy I i II populacji. Dzieli się je ze względu na stosunek wielkości ramion do jądra na: a - jasne jądro i słabo rozwinięte ramiona, b - mniejsze jądro, a ramiona dobrze rozwinięte, c - słabe jądro, wyróżniające się ramiona, d - osobliwa. Galaktyki spiralne stanowią około 60 % wszystkich galaktyk. Przykładem takiej galaktyki jest Mgławica Andromedy, która jest zarazem najbliższą galaktyką przypominająca rozmiarami i kształtem Drogę Mleczną. Drugi podział to podział ze względu na kształt: galaktyki spiralne zwykłe i galaktyki spiralne z poprzeczką. Są to wydłużone struktury przechodzące przez jądro galaktyki, a różnica między nimi a zwykłymi galaktykami spiralnymi polega na tym, że ich ramiona są połączone jasną poprzeczką w jej centrum.

GALAKTYKI ELIPTYCZNE
Kolejny typ galaktyk to galaktyki eliptyczne, które nie mają ramion. Mają one spłaszczony owalny kształt i składają się z setki milionów gwiazd. Oznaczone zostały przez Edwina Hubble'a jako E a podaje się je ze stopniem spłaszczenia w skali 0 - 7. Galaktyki eliptyczne zawierają bardzo mało pyłu międzygwiezdnego, dlatego też nie widać ich zbyt wiele podczas obserwacji. Ze względu na kształt wyróżniamy także galaktyki eliptyczne z poprzeczką. Wyglądają one jak elipsoidy obracające się wokół własnej osi a składają się w większości ze starszych gwiazd. Typowe galaktyki eliptyczne są małe a wiele z nich to galaktyki karłowate. Występują one głównie w centrum gromad galaktyk. Taka galaktyka znajduje się w centrum Gromady w warkoczu Bereniki.

GALAKTYKI SOCZEWKOWATE
Wyróżniamy również galaktyki soczewkowate, będące pośrednimi m pomiędzy galaktykami eliptycznymi i spiralnymi. Są one mocno spłaszczone i nie ma w nich młodych gwiazd ani pyłu. Nie posiadają także ramion, a jądro jest podobne do silnie spłaszczonej galaktyki eliptycznej, wokół którego znajduje się dysk. Galaktyki soczewkowate są oznaczane jako S0.

GALAKTYKI NIEREGULARNE
Galaktyki o nieregularnej budowie morfologicznej to galaktyki nieregularne. Są zbiorowiskami gwiazd i pyłu międzygwiezdnego, a dzielą się na typy: Irr I i Irr II. Są one bardzo małe, zwykle rozciągnięte lub zgniecione przez grawitacyjne oddziaływanie z innymi obiektami. Przykładami galaktyk nieregularnych jest Wielki Obłok Magellana oraz M 82.

GALAKTYKI PODWÓJNE
Podobnie jak w przypadku gwiazd, które tworzą wspólne układy podwójne, potrójne itp., także galaktyki mogą się łączyć w ten sposób. Galaktyki podwójne krążą wokół wspólnego środka masy. Galaktyki składające się na ten obiekt są zwykle galaktykami tego samego typu - albo obie są spiralne, albo eliptyczne. Występuje skłonność do zgodności podtypów, tzn. częściej występuje para galaktyk typu np. Sb-Sb niż typu Sa-Sb. Na zdjęciu obok widać przykład galaktyk podwójnych.

DROGA MLECZNA
Naszym domem jest Droga Mleczna o spiralnych ramionach, w których znajdują się gorące, biało - niebieskie gwiazdy - olbrzymy, gorętsze od Słońca. Widać ją na niebie jako jasny pas rozciągający się wzdłuż płaszczyzny równika Galaktyki. Pas ten to nic innego jak miliardy gwiazd znajdujących się w obrębie dysku galaktycznego. Jądro naszej Galaktyki świeci światłem pomarańczowo - czerwonym. Pochodzi ono od czerwonych olbrzymów, starych gwiazd. W Drodze Mlecznej znajdują się także mgławice, z których powstają nowe gwiazdy. Jądro Drogi Mlecznej otaczają skupiska gwiazd zwane gromadami kulistymi. Słońce i planety Układu Słonecznego wchodzą w skład ramienia Oriona. Układ Słoneczny znajduje się w odległości około 2/3 jego długości licząc od środka Drogi Mlecznej. Słońce wraz z planetami otaczającymi je porusza się wokół środka naszej Galaktyki. Układ Słoneczny potrzebuje aż 230 milionów lat, by raz okrążyć środek naszej galaktyki.